‘Cliënt centraal’ is voor de Limburgse Cicero Zorggroep meer dan een slogan. Het gaat over cliënten echt kennen, heldere afspraken maken over de geboden zorg en mensen het thuisgevoel geven. Dat is ook de achtergrond van de inzet van zorgdomotica. “We willen de zelfredzaamheid en bewegingsvrijheid van bewoners op een veilige manier vergroten, zodat de kwaliteit van leven omhoog gaat”, vertelt verpleegkundig projectleider Ingrid Lahaye. De Heer Medicom is daarin een sparringpartner.
Verpleeghuiszorg wordt steeds complexer en de druk op het personeel groter. Hoe zorg je ervoor dat cliënten die dat aankunnen toch de benodigde vrijheid krijgen en dat er voldoende handen ‘aan het bed’ zijn? Zorggroep Cicero besloot zes jaar geleden de mogelijkheden van zorgtechnologie te onderzoeken onder de noemer Domotica 2.0. “Met succes”, vertelt Ingrid Lahaye. “We zijn in 2013 op onze locatie Op den Toren gestart met camera’s met bewegingsdetectie, dwaaldetectie, nachtoriëntatieverlichting en smartphones voor bediening van de camera’s op afstand. De inrichting van de processen is daarop aangepast. We hebben bijvoorbeeld een doorslaapbeleid; we hoeven niet meer drie keer per nacht vijfendertig kamers langs om te kijken of alles in orde is. Als de cliënt beweegt krijgen we een signaal en kunnen we op afstand zien wat er gebeurt. Natuurlijk gaan we er naartoe als een cliënt ziek of verdrietig is, maar vaak blijkt uit het camerabeeld al dat er niets aan de hand is.”
In de nacht zijn er dankzij domotica nog maar twee verzorgenden nodig. “Die zijn er alleen voor de cliënten en hebben geen andere taken. De nachtdienst is al zwaar genoeg”, vervolgt Lahaye. “Doordat we ‘s nachts menskracht uitsparen, kunnen we overdag meer mensen inzetten. Dan zijn de cliënten wakker en hebben ze onze zorg en aandacht harder nodig.”
Flexibel
Stap voor stap worden vanuit dezelfde visie ook de andere locaties van Cicero uitgerust met zorgdomotica. In 2016 gunde Zorggroep Cicero het realiseren van de domoticavoorzieningen in het nieuwe Cicero Zorghuis in Brunssum aan De Heer Medicom. “We zijn erg gecharmeerd van de gebruiksvriendelijkheid van de apparatuur van De Heer Medicom”, vertelt Lahaye. “Zorgmedewerkers en technologie, dat is over het algemeen geen goede combinatie. Maar aan het werken met de materialen van De Heer Medicom ben je snel gewend. Je hebt ook geen techneut nodig om processen iets aan te passen. Is er bijvoorbeeld een zieke, dan kan een verzorgende van een andere afdeling via de ANC Mobile Zorg App de bedden naar zich toe halen en monitoren. Het systeem volgt zo de praktijk en dat maakt het heel flexibel.”
Kort verblijf
Cicero Zorghuis telt 28 appartementen. Tien daarvan worden langdurig bewoond door mensen die zorg nodig hebben, maar nog wel de regie over hun eigen leven kunnen voeren. Achttien appartementen zijn beschikbaar voor mensen die tijdelijk zorg nodig hebben, bijvoorbeeld na een ziekenhuisopname of wanneer de mantelzorg tijdelijk wegvalt. “Deze cliënten komen en gaan, dat is specifiek voor Cicero Zorghuis. Het gaat niet om mensen met dementie die gediagnosticeerd zijn met een ZZP5 of hoger, maar soms wel om mensen die cognitief aandacht behoeven. Daarom hebben we twee kamers uitgerust met camerabewaking. Daarnaast hebben we dwaaldetectie en locatiebepaling aangebracht.”
Bij de opname van een cliënt met dementie in Cicero Zorghuis wordt bekeken welke mate van vrijheid deze aankan. “Sommige cliënten kunnen van de afdeling af, andere niet. Via bakens hebben we dwaalpunten in het huis, die werken op een tag of een polszender die de cliënt om heeft. De zender is zo geprogrammeerd dat we een melding krijgen op onze smartphone als bijvoorbeeld meneer Jansen het dwaalpunt passeert en de afdeling verlaat. Dan volgt een actie; we gaan ernaartoe en indien nodig gaat de deur dicht. Dankzij de dwaaldetectie kan meneer Jansen op een veilige manier zijn vrijheid hebben en blijven lopen.”
Betrokken leverancier
Heel prettig vindt Lahaye de korte lijnen die ze met De Heer Medicom heeft. “Stel ik bel omdat er iets is, dan staan ze meteen al op de locatie. De Heer Medicom is echt een betrokken leverancier. Waar ik bij eerdere samenwerkingen zelf op zoek moest naar mogelijke innovaties, is De Heer Medicom mijn sparringpartner. We kijken samen wat er op de markt komt en wat we kunnen ontwikkelen.”
Vanwege die prettige samenwerking en de gebruiksvriendelijkheid van de oplossingen, wordt het partnerschap met De Heer Medicom uitgebreid naar een tweede locatie. “Daar hebben we 50 PG-bedden en gaan we alles inrichten met camera’s en multisensoren. De camera’s geven beeld bij oproepen en we gaan werken met geplande inkijkmomenten, zodat we ook daar in de nacht met minder personeel veilige en goede zorg kunnen bieden.”
Vrijheidsverruiming
“Camera’s gebruik je niet zomaar”, benadrukt Lahaye. “Privacy staat voorop. We maken daar duidelijke afspraken over met de familie en mantelzorgers. Bij Cicero Zorggroep zijn we ervan overtuigd dat het gebruik van camera’s leidt tot vrijheidsverruiming en niet tot vrijheidsbeperking. Dat hebben we ook verwoord in onze visie. We voeren de inzet van camera’s inmiddels niet meer op als Middel en Maatregel, ze ondersteunen immers het dagelijks leven van onze cliënten.” De eerste twee jaar werden die meldingen wel gedaan, maar dat kostte enorm veel tijd. En het was in de visie van Cicero Zorggroep onnodig, omdat het niet om vrijheidsbeperking gaat. “We hebben de Inspectie uitgenodigd om bij ons te komen kijken, goed verwoord waarom we het cameragebruik buiten de Middel en Maatregel laten en daar melding van gedaan. De Inspectie laat dat zo, omdat zij zien dat het verantwoord gebeurt, dat er goede afspraken zijn gemaakt met de betrokkenen en dat het gebruik van zorgdomotica gedocumenteerd is in onze zorgplannen.”
Deuren open
Cicero Zorggroep is een koploper als het gaat om vrijheid en zorgtechniek en heeft een voorbeeldrol in het programma Waardigheid & Trots van het ministerie van VWS. Op 25 juni 2018 zette de zorggroep een volgende stap in de toepassing van zorgdomotica: voor een aantal PG-cliënten van Op den Toren gaan letterlijk de deuren open. “Ze mogen rondlopen op de afdeling, in het hele huis of zelfs buiten, afhankelijk van wat zij aankunnen”, legt Ingrid Lahaye uit. “Dat spreken we af in een multidisciplinair overleg waar ook de familie bij aansluit. Pas als we allemaal vinden dat het kan, mag iemand de afdeling af. Via het mobiele alarmeringsplatform van De Heer Medicom houden we toezicht op de cliënten. Als ze buiten hun ‘leefcirkel’ komen, krijgen we een signaal. Dan kunnen we ze traceren via GPS en worden ze opgehaald.” Het gaat om een pilot die bij succes wordt opgeschaald.
